น้ำยาอุทัยทิพย์..สมุนไพรช่วยคลายร้อน!!

     ปัจจุบันภาวะโลกร้อนมีความรุนแรงมากขึ้นทุกวันเลยนะคะ โดยเฉพาะเมืองไทยบ้านเราเป็นประเทศในเขตร้อนด้วยแล้ว ยิ่งร้อนระอุมากในช่วงกลางปี อากาศร้อนๆ เช่นนี้มักเป็นสาเหตุให้ร่างกายอ่อนล้า หงุดหงิด ไร้ความสดชื่นมากเลยนะคะ จะดีแค่ไหนที่เราจะสามารถคลายร้อนได้ง่ายๆ วันนี้ Kaijeaw.com ขอแนะนำเครื่องดื่มสมุนไพรที่มีสรรพคุณคลายร้อนอย่าง “น้ำยาอุทัย” อยากรู้แล้วใช่มั้ยคะ ว่าคืออะไร และจะคลายร้อนได้อย่างไร มาดูกัน

     “น้ำยาอุทัยทิพย์” มีสรรพคุณบำรุงสมอง หัวใจ และแก้อาการร้อนใน อ่อนเพลีย ประกอบไปด้วยสมุนไพรหลากหลาย 10 กว่าชนิดด้วยกัน เช่น ฝาง ครั่ง รากมะนาว รากมะกรูด จันทนา จันทน์เทศ กระแจะ ดอกพิกุล มะลิ บุนนาค สารภี เกสรบัวหลวง เป็นต้น ซึ่งผู้ผลิตมักจะมีสูตรที่แตกต่างกันออกไป แต่ที่สำคัญคือจะมี ฝาง เป็นตัวยาประกอบหลัก ซึ่งเป็นสมุนไพรหลักที่ให้สีแดงเข้ม [ads]

     “ฝาง” มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Caesalpinia sappan L. ลักษณะของฝาง เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูงประมาณ 5-10 เมตร มีหนามตามลำต้นและกิ่งก้าน ใบเรียงกันคล้ายใบหางนกยูงไทย ดอกออกเป็นช่ออยู่ตรงส่วนยอดของต้น มีสีเหลือง กลางดอกเป็นสีแดง ออกดอกระหว่างเดือนมิถุนายน-กันยายน ผลเป็นฝักรูปสี่เหลี่ยมแบน แข็ง สีน้ำตาลเข้ม ออกผลแก่ระหว่างเดือนสิงหาคม-กุมภาพันธ์
     ฝางถือเป็นสมุนไพรเด่นในยาอุทัย โดยส่วนที่ใช้ทำเป็นยาคือแก่นของฝาง ซึ่งเมื่อนำมาต้มจะให้สีแดงเรียกว่า sappanin ซึ่งเป็นสารให้สีประเภท Brazilin ซึ่ง มีหลักฐานว่ามีฤทธิ์ระงับการอักเสบได้ดี และช่วยยับยั้งไม่ให้ร่างการสร้าง สาร Histamine อันเป็นสาเหตุของโรคหืดหอบได้ และสารนี้ยังเป็นสารที่ละลายน้ำและไม่ตกค้างในร่างกาย จึงนิยมใช้มาทำน้ำอุทัยและทำผสมสีอาหารได้
     นอกจากนี้แก่นและเปลือกฝางยังมีสาร Tannin หรือ กรดแทนนิก ซึ่ง เป็นสารที่มีโมเลกุลใหญ่และโครงสร้างซับซ้อน มีสถานะเป็นกรดอ่อนรสฝาด เป็นสารให้ความฝาดในพืช มีฤทธิ์ฝาดสมาน อีกทั้งมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของแบคทีเรีย จึงใช้ต้มกินแก้ท้องเสียหรือบิดอย่างอ่อนได้ [yengo]
     และเนื่องจากสรรพคุณมากมายเช่นนี้ จึงทำให้ฝาง กลายเป็นสมุนไพรที่มีความสำคัญและโดดเด่นในน้ำยาอุทัย นอกจากนี้แล้วสมุนไพรตัวอื่นในน้ำยาอุทัยก็มีสรรพคุณที่มีประโยชน์เอื้อในการดับกระหายคลายร้อนได้ไม่แพ้กัน เช่น
          – ดอกพิกุล ช่วยแก้ไข บำรุงหัวใจ แก้เจ็บคอและปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
          – ดอกมะลิ ให้รสเย็น ช่วยบำรุงหัวใจและเป็นยาชูกำลังชั้นดี
          – หญ้าฝรั่น ช่วยบำรุงโลหิต บำรุงกำลังและแก้ไขได้
          – ดอกสารภี เป็นยาหอมบำรุงหัวใจ ชูกำลัง แก้โลหิตพิการ ช่วยให้เจริญอาหาร
          – ดอกบุนนาค บำรุงธาตุ ขับลม บำรุงเลือด หัวใจ แก้ไข้ แก้ลมหาวเรอ แก้ตามัว
          – ดอกคำฝอย บำรุงหัวใจและระบบประสาท ป้องกันการอุดตันของไขมันในเส้นเลือด
          – ดอกเก๊กฮวย แก้ร้อนใน บำรุงหัวใจ
          – เกสรบัวหลวง ช่วยให้สดชื่นขึ้น แก้หน้ามืด
          – อบเชย บำรุงธาตุ ขับลม แก้อ่อนเพลีย
          – กฤษณา ช่วยรักษาอาการท้องเสีย อาเจียน บำรุงเลือด
          – จันทน์แดง ช่วยบำรุงเลือด
          – โกฐหัวบัว โกฐเขมา โกฐสอ โกฐเชียง เหล่านี้ช่วยขับลม บำรุงเลือด บำรุงหัวใจ แก้ไข้และอาการไอ

     น้ำยาอุทัยทิพย์ นับได้ว่าเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านของไทยแบบดั้งเดิมที่มีประโยชน์อย่างมากมายเลยทีเดียวนะคะ แถมยังช่วยให้เราดื่มน้ำได้มากขึ้น ดีมากๆ ในช่วงอากาศร้อนระอุเช่นนี้ แบบนี้ไม่พลาดกันแล้ว ต้องหาน้ำยาอุทัยทิพย์มาผสมน้ำเย็นๆ ดื่มให้ชื่นใจกันบ้างแล้ว

เรียบเรียงเนื้อหาโดย : kaijeaw.com