เฉาก๊วย..แก้ร้อนใน ขับเสมหะ ช่วยลดความดัน

        เมื่อพูดถึงเฉาก๊วย ก็เป็นอีกหนึ่งเมนูที่หลายๆคนชื่นชอบกันนะคะ เนื่องจากหาทานง่าย และราคาถูก แต่รู้ไหมว่านอกจากความอร่อยที่ได้จากเฉาก๊วยแล้ว เฉาก๊วยยังมีประโยชน์และสรรพคุณอีกมากมายที่หลายคนยังไม่รู้ วันนี้ kaijeaw.com จะพาไปรู้จักกับเฉาก๊วยให้มากขึ้นค่ะ ไปกันเลยค่ะ

เฉาก๊วย

       • วงศ์ : Labiatae วงศ์เดียวกับสะระแหน่/โหระพา/แมงลัก

       • วิทยาศาสตร์ :

       – Mesona chinensis Bentham

       – Mesona elegans Hayata

       – Mesona procumbens Hemsley

       • ชื่อท้องถิ่นไทย : เฉาก๊วย

       • ชื่อท้องถิ่นจีน:

       – เหรียนฝ่นฉ่าว

       – เซียนฉ่าว

       – เซียนหยั้นตุ้ง

       • ถิ่นกำเนิด : ประเทศจีนตอนใต้ แถบมณฑลกวางตุ้ง กวางสี และยูนาน ในธรรมชาติชอบขึ้นแซมกับกอหญ้าบริเวณที่ชื้นตามเชิงเขาหรือลำห้วย [ads]

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลำต้น

       เฉาก๊วย เป็นไม้ล้มลุก มีลำต้นหรือเถาเป็นแบบกึ่งเลื้อย ลำต้นมีขนาดเล็ก เป็นเหลี่ยม คล้ายต้นสะระแหน่ ลำต้นเปราะหักง่าย ต้นอ่อนมีสีเขียว ต้นแก่มีสีน้ำตาล กิ่งแตกแขนงออกตามข้อของลำต้น ช่วงห่างระหว่างข้อ 3-5 เซนติเมตร ลำต้น และกิ่งทอดยาวคลุมตามดินได้ 50 – 120 เซนติเมตร

ใบ

       ใบเฉาก๊วยแทงออกเป็นใบเดี่ยว แตกออกเป็นคู่ๆตรงกันข้ามบนกิ่ง คือ มี 2 ใบ /ข้อ มีก้านใบมีสีขาว ยาวประมาณ 1 – 1.5 เซนติเมตร ใบรูปใบหอก คล้ายใบสะระแหน่ ปลายใบแหลมโคนใบสอบ ขอบใบหยักเป็นฟันเลื้อย แผ่นใบเป็นร่องตามเส้นใบ ขนาดใบยาว 2-5 เซนติเมตร กว้าง 0.8-3 เซนติเมตร ใบมีสีเขียวสดถึงเขียวเข้ม และมีขนขนาดเล็กปกคลุม เมื่อจับแผ่นใบจะรู้สึกสากมือ และหากขยี้ใบจะมีลักษณะเป็นเมือกลื่น

ดอก

       ดอกเฉาก๊วยแทงออกเป็นช่อ คล้ายกับดอกแมงลักหรือโหระพา มีช่อดอกยาว 5-10 เซนติเมตร แต่ละช่อมีดอกจำนวนมาก แต่ละดอกมีก้านดอกยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร กลีบดอกมีสีขาวอมม่วงอ่อน ยาวประมาณ 2.5 มิลลิเมตร ถัดมาด้านในเป็นเกสรตัวผู้ 1 อัน และเกสรตัวเมีย 1 อัน ส่วนเมล็ดมีขนาดเล็กสีดำอมน้ำตาล มีลักษณะรูปไข่

ผล และเมล็ด

       เมล็ดเฉาก๊วยมีขนาดเล็กสีดำอมน้ำตาล มีลักษณะรูปไข่

ขั้นตอนการทำเฉาก๊วย

       – นำต้นเฉาก๊วยแห้งมาล้างทำความสะอาด

       – นำต้นเฉาก๊วยลงต้มในน้ำ อัตราส่วนเฉาก๊วยกับน้ำที่ 1:25-50

       – ต้มเคี่ยวน้ำเฉาก๊วยนาน 3-5 ชั่วโมง จนน้ำเฉาก๊วยมีลักษณะข้นเป็นเมือก และมีสีดำใส

       – ทำตักต้นเฉาก๊วยขึ้นมา แล้วใช้มือขยำหรือนวดต้นเฉาก๊วย เพื่อให้เมือกหลุดออกลงหม้อต้ม

       – แยกกากต้นเฉาก๊วยออกจากน้ำต้ม และตั้งทิ้งไว้สักพักเพื่อให้ตะกอน และดินตกลงด้านล่างหม้อ

       – ทำการกรองน้ำต้มเฉาก๊วยด้วยผ้าขาวบาง 1-2 ครั้ง โดยค่อยๆเทเบาๆ เพื่อไม่ให้ตะกอนด้านล่างฟุ้งขึ้นมา

       – นำน้ำต้มเฉาก๊วยที่มีลักษณะเหนียวข้นตั้งทิ้งไว้ให้เย็นจนได้เฉาก๊วยที่มีลักษณะก้อนอ่อนนุ่ม

       – หากต้องการความเหนียว และแข็งที่มากขึ้น ให้เติมโซเดียมไบคาร์บอเนตก่อนนำไปต้มอีกครั้งหรือใส่ในขณะที่น้ำเฉาก๊วยยังร้อน

       – หากต้องการเพิ่มความแข็ง และเหนียวขึ้นมาอีกให้นำแป้งท้าวยายหม่อมหรือแป้งอ่อน เช่น แป้งมันสำปะหลังลงต้มผสม โดยนำน้ำต้มที่กรองเสร็จแล้วลงต้มผสมกับแป้งนาน 15 นาที พร้อมกับกวนอย่างต่อ

เนื่อง จนได้เมือกเหนียวดำ และเป็นมันเงา ก่อนเทใส่แม่พิมพ์หรือตั้งให้จับตัวเป็นก้อนในหม้อการทำน้ำเฉาก๊วย

การทำน้ำเฉาก๊วย 

       ใส่น้ำลงไปในหม้อต้มต้นเฉาก๊วยแห้งให้มากขึ้นกว่าเดิมประมาณ 1-2 เท่า และต้มแค่พอให้ได้น้ำเฉาก๊วยสีดำใส ๆ ไม่ต้องเคี่ยวจนน้ำต้มข้นเป็นเมือกเหมือนตอนทำเนื้อเฉาก๊วย เมื่อได้น้ำเฉาก๊วยแล้วก็กรอแยกกาก เอาแต่น้ำสีดำมาต้มกับน้ำตาลทรายตามระดับความหวานที่ต้องการ[ads]

สรรพคุณของเฉาก๊วย

       – ลดอาการกล้ามเนื้ออักเสบ

       – ช่วยลดอาการเบาหวาน

       – น้ำต้มเฉาก๊วย และเฉาก๊วยมีรสเย็น ช่วยทำให้ชุ่มคอ ลดอาการคอแห้ง

       – แก้คลื่นไส้ 

       – บรรเทาอาการเบื่ออาหาร

       – ช่วยลดไข้

       – ช่วยลดความดันเลือด ป้องกันโรคหลอดเลือดในสมองตีบหรือแตก

       – แก้ร้อนใน

       – ช่วยป้องกันโรคตับอักเสบ

       – แก้ปวดท้อง มวนท้อง

       – ช่วยขับเสมหะ

       – ช่วยแก้อาการข้ออักเสบ

ประโยชน์

       – ทำเป็นขนมหวานหรือน้ำสมุนไพรดื่มแก้กระหาย

       – ใช้ปลูกเป็นพืชคลุมดิน ช่วยป้องกันการกัดเซาะหน้าดิน

คุณค่าทางโภชนาการใบเฉาก๊วย ( 100 กรัมแห้ง)

       – ความชื้น 8.99%

       – คาร์โบไฮเดรต 44.95%

       – โปรตีน 8.33%

       – ไขมัน 0.39%

       – เถ้า 37.34%

       – เส้นใย 24.06%

       เฉาก๊วยที่เราทานกันบ่อยนั้น มีประโยชน์และสรรพคุณอย่างมาก แถมยังเป็นที่ถูกอกถูกใจหลายๆคน แต่ถ้าจะให้ดีเวลากินเฉาก๊วยก็อย่าเติมน้ำเชื่อมหรือน้ำตาลเยอะเกินไปนะคะ เดี่ยวน้ำหนักจะพุ่งเอา แล้วจะมาบ่นทีหลังไม่ได้นะคะ

เรียบเรียงโดย: Kaijeaw.com