กระวาน..แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ

    “กระวาน” สมุนไพรที่มีประโยชน์ใช้เป็นเครื่องเทศในการประกอบอาหารได้อย่างปลอดภัยค่ะ โดยเมล็ดมีกลิ่นหอมนำมาตากแห้ง คั่วก่อนแล้วบีบให้เปลือกแตก ใช้แต่เม็ดใน นิยมใช้เป็นเครื่องเทศในการประกอบอาหารได้อย่างปลอดภัย เป็นส่วนประกอบในน้ำพริกแกง เช่น แกงเผ็ด มัสมั่น แกงกะหรี่ แกงพะแนง เป็นต้น และใช้แต่งกลิ่นและดับกลิ่นคาวของอาหารประเภทเนื้อสัตว์ได้ รวมถึงใช้แต่งกลิ่นขนมปัง ขนมเค้ก คุกกี้ ได้อีกด้วย นอกจากนั้นกระวานยังมีการใช้ทางการแพทย์ และเป็นยาสมุนไพรอีกด้วย อย่างไรนั้น ติดตามกับ Kaijeaw.com ได้เลยค่ะ

    สมุนไพรกระวานมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Amomum krervanh Pierre มีชื่อสามัญว่า Siam Cardamom, Best Cardamom, Clustered Cardamom, Camphor Seed จัดอยู่ในวงศ์ Zingiberaceae มีชื่อเรียกตามท้องถิ่นอื่นๆ อย่างเช่น ปล้าก้อ (ปัตตานี), กระวานขาว (ภาคกลาง, ภาคตะวันออก), มะอี้ (ภาคเหนือ), ข่าโคก ข่าโค่ม หมากเนิ้ง (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ), กระวานไทย, กระวานดำ, กระวานแดง, กระวานจันทร์, กระวานโพธิสัตว์ เป็นต้น

    ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของสมุนไพรกระวาน เป็นไม้ล้มลุก มีเหง้า สูงประมาณ 2 เมตร กาบใบหุ้มซ้อนกันทำให้ดูคล้ายลำต้น

[ads]

    ใบเดี่ยว แคบยาว รูปขอบขนาน ยาว 15-25 ซม. ปลายแหลม

 

    ช่อดอกออกจากเหง้าชูขึ้นมาเหนือพื้นดิน รูปทรงกระบอก ยาว 6-15 ซม. ก้านช่อดอกยาว 5-15 ซม. ใบประดับสีเหลืองนวล มีขนคาย เรียงซ้อนสลับกันตลอดช่อ ในซอกใบประดับมีดอก 1-3 ดอก ปลายกลีบเลี้ยงมี 3 หยัก กลีบดอกสีเหลือง เป็นหลอดแคบ เกสรเพศผู้ไม่สมบูรณ์แปรสภาพเป็นกลีบขนาดใหญ่ สีขาว มีแถบสีเหลืองตรงกลาง 

     ผล ค่อนข้างกลม สีนวล มี 3 พู ผลอ่อนมีขนและจะร่วงไปเมื่อแก่ ผลแก่จะแตก มีเมล็ดขนาดเล็กจำนวนมาก เมล็ดอ่อนสีขาวมีเยื่อหุ้ม เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีดำ ทั้งผลและเมล็ดมีกลิ่นหอม

ส่วนที่ใช้เป็นประโยชน์ ได้แก่ ราก หัวและหน่อ เปลือก แก่น กระพี้ ผลแก่ที่มีอายุ 4-5 ปี (เก็บในช่วงเดือนสิงหาคม-มีนาคม) และเมล็ด

สรรพคุณทางยาสมุนไพรของกระวาน
    ราก – แก้โลหิตเน่าเสีย ฟอกโลหิต แก้ลม เสมหะให้ปิดธาตุ รักษาโรครำมะนาด
    หัวและหน่อ – ขับพยาธิในเนื้อให้ออกทางผิวหนัง
    เปลือก – แก้ไข้ ผอมเหลือง รักษาโรคผิวหนัง แก้ไข้อันง่วงเหงา ขับเสมหะ บำรุงธาตุ แก้ไข้อันเป็นอชินโรค และอชินธาตุ
    แก่น – ขับพิษร้าย รักษาโรคโลหิตเป็นพิษ
    กระพี้ – รักษาโรคผิวหนัง บำรุงโลหิต
    ใบ – แก้ลมสันนิบาต แก้สันนิบาตลูกนก ขับผายลม ขับเสมหะ แก้ไข้เพื่อลม รักษาโรครำมะนาด แก้ลมเสมหะให้ปิดธาตุ แก้ไข้เซื่องซึม แก้ลม แก้จุกเสียด บำรุงกำลัง บำรุงธาตุ แก้ไข้อันง่วงเหงา
    ผลแก่ – รสเผ็ดร้อน กลิ่นหอม ประกอบด้วยน้ำมันหอมระเหย (Essential oil) 5-9 เปอร์เซนต์ มีฤทธิ์ในการขับลม (Carminative) และฤทธิ์ในการยับยั้ง การเจริญของเชื้อแบคทีเรียบางชนิด ขับโลหิต บำรุงธาตุ แก้ลมในอกให้ปิดธาตุ แก้ลมเสมหะให้ปิดธาตุ แก้ลมเจริญอาหาร รักษาโรค รำมะนาด แก้ลมจุกเสียดแน่นเฟ้อ แก้ลมสันนิบาต ผลกระวานใช้ผสมกับสมุนไพรที่มีฤทธิ์เป็นยาถ่าย เช่น มะขามแขกเพื่อใช้บรรเทาอาการไซ้ท้องหรืออาการคลื่นไส้อาเจียน ผลแก่ของกระวานตากแห้ง ใช้เป็นเครื่องเทศ
    เมล็ด – แก้ธาตุพิการ อุจจาระพิการ บำรุงธาตุ
    เหง้าอ่อน – ใช้รับประทานเป็นผักได้ มีกลิ่นหอมและเผ็ดเล็กน้อย

[yengo]

วิธีและปริมาณที่ใช้
    – แก้ลมจุกเสียดแน่นเฟ้อ ท้องอืด ท้องเฟ้อ ด้วยการใช้ผลกระวานแก่จัดประมาณ 6-10 ผล นำมาตากแห้งแล้วบดเป็นผง ใช้รับประทานครั้งละ 1-3 ช้อนชา แล้วต้มกับน้ำ 1 ถ้วยแก้ว แล้วเคี่ยวจนเหลือครึ่งถ้วยแก้ว และนำมาดื่มให้หมดในครั้งเดียว
     – ใช้ผลกระวานผสมสมุนไพรยาถ่ายชนิดอื่น เช่น มะขามแขกเพื่อบรรเทาอาการไซ้ท้อง
    – เป็นส่วนประกอบในพิกัดยาไทย ได้แก่ ตำรับยา “พิกัดตรีธาตุ” ซึ่งประกอบไปด้วย กระวาน ดอกจันทน์ และอบเชย เป็นตำรับยาที่มีสรรพคุณช่วยแก้ธาตุพิการ แก้ไข้ แก้ลม แก้เสมหะ และยังจัดอยู่ในตำรับยา “พิกัดตรีทุราวสา” อันประกอบไปด้วย ผลกระวาน ผลราชดัด ผลโหระพาเทศ ซึ่งเป็นตำรับยาที่มีสรรพคุณช่วยแก้ลม แก้เสมหะ แก้พิษตานซาง และช่วยบำรุงน้ำดี

สารเคมี : ในน้ำมันหอมระเหย กระวาน (Essential oil) พบสารเคมีคือ Borneol, Cineol, Camphor

     สมุนไพรกระวาน เป็นสมุนไพรอีกชนิดที่ให้ประโยชน์ต่อสุขภาพมากมายเลยทีเดียวนะคะ เพียงแค่เติมกระวานลงในอาหารจานโปรดของคุณเป็นเครื่องเทศชนิดหนึ่ง หรือใช้หมักอาหารจำพวกเนื้อสัตว์ นอกจากความอร่อยแล้ว คุณก็จะได้ประโยชน์ที่ดีต่อสุขภาพเพิ่มขึ้นในทันทีเลยค่ะ

เรียบเรียงเนื้อหาโดย : kaijeaw.com