มหาหงส์..เป็นยาบำรุงกำลัง มีสรรพคุณบำรุงไต!!

     มหาหงส์ หรือว่านมหาหงษ์ เป็นไม้ล้มลุกที่มีเหง้าอยู่ใต้ดินชนิดหนึ่งค่ะ เหง้าเป็นสีนวลและมีกลิ่นเฉพาะตัว ลำต้นเหนือพื้นดินเป็นลำต้นเทียมที่มีกาบใบซ้อนกันแน่น ลักษณะกลมและเป็นสีเขียว มักขึ้นตามพื้นที่ชื้นแฉะหรือตามชายป่าใกล้ลำธาร เป็นว่านที่นิยมปลูกตามความเชื่อว่าจะช่วยเสริมเสน่ห์ให้กับผู้ปลูก ให้คนรักคนหลง โดยจะนิยมปลูกเพื่อเพิ่มเมตตามหานิยมและความเป็นสิริมงคลให้แก่สถานที่ปลูก และตัวผู้ปลูก ออกดอกเป็นช่อสวยงามและมีกลิ่นหอมมากโดยเฉพาะในช่วงเช้าและช่วงเย็นถึงมืด ชาวบ้านนิยมนำไปไหว้พระ ในปัจจุบันพบว่ามีการนำพันธุ์มหาหงส์เข้ามาปลูกกันหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นชนิดดอกสีขาว ดอกสีขาวตรงกลางเหลือง ดอกสีขาวตรงกลางแดง ดอกสีแดงอมสีชมพูจนถึงสีแดงเข้ม หรือดอกสีเหลืองทองทั้งดอก โดยจะมีทั้งดอกเล็กและดอกใหญ่ ส่วนในเรื่องของสรรพคุณทางยานั้น Kaijeaw.com มีมาบอกกันค่ะ

มหาหงส์มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Hedychium coronarium J.KÖnig มีชื่อสามัญว่า Butterfly lily, Garland flower, Ginger lily, White ginger จัดอยู่ในวงศ์ ZINGIBERACEAE มีชื่อเรียกอื่นๆ ตามท้องถิ่นว่า เลเป ลันเต (ระยอง จันทบุรี), ตาห่าน เหินแก้ว เหินคำ (ภาคเหนือ), ว่านกระชายเห็น สะเลเต (ภาคอีสาน), กระทายเหิน หางหงส์ (ภาคกลาง), ตาเหิน (คนเมือง,ไทลื้อ), เฮวคำ (ไทใหญ่) เป็นต้น [ads]

    ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ว่านมหาหงส์ เป็นไม้หัวล้มลุก มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ชูกาบใบพ้นดินเป็นเหมือนลำต้น เรียกว่าลำต้นเทียม สูง 1-2 เมตร ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกสลับตรงข้ามกันเป็นระเบียบในแนวเดียวกัน เส้นใบขนานกัน ใบมีขนาด 4-9 x 25-60 ซม. สีเขียวสด ดอก ออกที่ปลายยอด เป็นช่อๆ ละ 3-6 ดอก แต่ละดอกมี 3 กลีบ ด้านบน 1 กลีบ เป็นกลีบใหญ่ ปลายกลีบเว้าลงเป็นรูปตัววี ด้านล่างเป็นกลีบเล็ก 2 กลีบ เส้นผ่าศูนย์กลางดอกประมาณ 10 ซม. มีเกสรตัวผู้ที่สมบูรณ์ 1 อัน อีก 3 อันไม่สมบูรณ์ กลีบดอกสีขาว หรือขาวแกมเหลือง ดอกจะทยอยบานจากด้านล่างขึ้นด้านบน ผล รูปทรงกระบอก สีส้มแดง เมล็ด สีน้ำตาลแดง

ส่วนที่ใช้ประโยชน์ หัว เหง้าสด น้ำมันหอมระเหย [yengo]

สรรพคุณทางยาสมุนคของมหาหงส์
เหง้า
    – มีสรรพคุณเป็นยาบำรุงกำลัง และยาอายุวัฒนะ ตำรายาไทยใช้เหง้าแห้งบดละเอียดผสมกับน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอนรับประทานก่อนอาหารเช้าและเย็น 
    – ยาแก้กษัย (อาการป่วยที่เกิดจากหลายสาเหตุ ทำให้ร่างกายเสื่อมโทรม ซูบซีด ปวดเมื่อย โลหิตจาง) โดยนำมาตากแห้งแล้วบดให้เป็นผงละเอียดผสมกับน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอน เป็นยากิน
    – แก้ต่อมทอนซิลอักเสบโยนำเหง้านำมาต้มเป็นยา
    – ช่วยขับลม นำส่วนเหง้ามาต้มกับน้ำดื่มจะช่วยแก้อาการท้องอืด ขับลม
    – ในต่างประเทศจะใช้เหง้ามหาหงส์ช่วยกระตุ้นน้ำย่อย และช่วยในการขับลม
    – ช่วยบำรุงไต ด้วยการใช้เหง้าแห้งบดละเอียดผสมกับน้ำผึ้งปั้นเป็นลูกกลอนรับประทานก่อนอาหารเช้าและเย็น 
    – รักษาแผลฟกช้ำ แผลบวม น้ำคั้นจากเหง้าใต้ดินใช้เป็นยารักษาแผลฟกช้ำ แผลบวมได้

มหาหงษ์มีประโยชน์ใช้ฆ่าแมลงได้
    ใช้เหง้าสดจำนวนพอควร นำมาทุบๆ แล้วสกัดให้ได้น้ำมันหอมระเหยออกมา เป็นของเหลวใส สีเหลืองอ่อน มีกลิ่นฉุนเฉพาะตัว เรียกน้ำมันมหาหงส์ ใช้ฆ่าแมลงได้ เมื่อนำมาเตรียมเป็นโลชั่นกันยุงกัด พบว่าป้องกันการกัดของยุงลายสวนได้ 7.5 ชั่วโมง, ยุงก้นปล่อง 7.1 ชั่วโมง และ ยุงรำคาญ 5.8 ชั่วโมง

     สำหรับใครที่สนใจมหาหงษ์ หรือว่านมหาหงษ์นี้ สามารถนำมาปลูกประดับบ้านได้ โดยขยายพันธุ์ได้ง่ายด้วยวิธีการแยกเหง้าไปปลูก ปลูกได้ดีในพื้นที่ที่ได้รับแสงแดดรำไร ดินที่สมบูรณ์ เพาะปลูกง่าย แข็งแรง โตเร็ว อายุยืน มีความทนทานต่อสภาพดินฟ้าอากาศ โรคและแมลง และปัจจุบันก็มีหลายสายพันธุ์ ชนิดสีของดอกให้เลือกได้ตามใจชอบค่ะ

เรียบเรียงเนื้อหาโดย : kaijeaw.com