มะอึก..สมุนไพรพื้นบ้านเป็นยา ชั้นดี!!

       มะอึก เป็นพืชพื้นบ้านของไทยที่มีมาช้านาน ตั้งแต่สมัยโบราณ  มะอึกเป็นพืชสวนครัวพบมากในภาคอีสาน นิยมนำมาผลมะอึกใส่ส้มตำเนื่องจากผลมะอึกมีรสเปรี้ยว สามารถใส่แทนมะนาวได้ ปัจจุบันมะอึกใกล้สูญพันธุ์เนื่องจากคนส่วนมากไม่ค่อยนิยมปลูก เนื่องจากไม่เป็นที่ต้องการของตลาด และไม่รู้ว่า เจ้ามะอึก เป็น ยาดีใกล้ตัว มากประโยชน์ วันนี้ ไข่เจียว.com จะพาทุกคน มารู้จักประโยชน์ของ เจ้ามะอึก ลูกกลมๆ รสเปรี้ยว กันค่ะ ว่าแล้วเราไปดูพร้อมกันเลยค่ะ

       มารู้จักมะอึกกันก่อนนะคะ

       มะอึก (Solanum, Bolo Maka)

       ชื่อวิทยาศาสตร์ : Solanum stramonifolium Jacq.

       ชื่อวงศ์ : Solanaceaeซึ่งเป็นวงศ์เดียวกันกับมะเขือพวง และมะแว้ง

       ชื่ออื่น : มะเขือปู่ มะปู่ มะเขือขน หมากขน (ภาคเหนือ), หมากอึก หมักอึก บักเอิก (ภาคอีสาน), อึก ลูกอึก (ภาคใต้), มะอึก (ภาคกลาง), ยั่งคุยดี (กะเหรี่ยง)

       ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ 

       มะอึกเป็นไม้พุ่ม สูง 1-2 เมตร ทุกส่วนมีขนละเอียดสีน้ำตาลอ่อนปกคลุม 

       ใบ : เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับกัน ลักษณะของใบเป็นรูปไข่กว้าง โคนใบเว้าหรือตัด ขอบใบหยักเว้าเป็นพู มีความกว้างประมาณ 15-25 เซนติเมตร และยาวประมาณ 20-30 เซนติเมตร แผ่นใบสีเขียว มีขนอ่อนปกคลุมผิวใบทั้งด้านบนและด้านล่าง

       ดอก : ออกดอกเป็นช่อกระจุกที่ซอกใบ ดอกมีสีขาว มีกลีบดอก 5 กลีบ ที่โคนเชื่อมติดกัน ปลายแหลม มีเกสรตัวผู้สีเหลือง เป็นเส้นรวมเป็นยอดแหลม

       ผล : (ลูกมะอึก) ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกลม มีขนาดราว 1.8-2 เซนติเมตร ที่ผิวมีขนยาวหนาแน่น ผลอ่อนมีสีเขียว ส่วนผลสุกมีสีเหลืองแกมน้ำตาล ในผลมีเมล็ดแบนจำนวนมากเรียงเป็นแถวอยู่ภาย และจะออกผลในช่วงปลายฤดูฝน ส่วนในเรื่องของรสชาติ มะอึกจะมีรสเปรี้ยวเป็นหลัก ซึ่งรสและกลิ่นจะมีเอกลักษณ์พิเศษในตัวของมัน[ads]

       มะอึกขยายพันธุ์ด้วย : การเพาะเมล็ด

       ส่วนที่ใช้เป็นยา : ผล ใบ ราก เมล็ด

       สรรพคุณของมะอึก

       ผล : เป็นอาหาร กัดฟอกเสมหะ แก้ไอแก้น้ำลายเหนียว แก้ไข้สันนิบาต กัดฟอกเสมหะ กระทุ้งพิษ ดับพิษร้อนภายใน แก้ดีฝ่อ ดีกระตุกเมล็ด แก้ปวดฟัน 

       ใบ : เป็นยาพอก แก้คัน

       ราก : แก้ปวด แก้ไข้ พอกแก้คัน

       ดอก : ตำพอกแก้คันตามผิวหนัง เมล็ด เผาไฟ สูดดมเอาควันแก้ปวดฟันได้

       เมล็ด : แก้ปวดฟัน (โดยเผาสูดดมควันเข้าไป)

       คุณค่าทางโภชนาการของมะอึก

       คุณค่าทางอาหารของมะอึก ในส่วนที่รับประทานได้ 100 กรัม  ประกอบด้วย พลังงาน 53 แคลอรี่ โปรตีน 1.9 กรัม ไขมัน 0.8 กรัม คาร์โบไฮเดรต 9.5 กรัม แคลเซียม 26 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 41 มิลลิกรัม เหล็ก 0.8 มิลลิกรัม เบต้าแคโรทีน163.14 RE วิตามีนบี 1 0.07 มิลลิกรัม วิตามีนบี2 0.05 มิลลิกรัม ไนอะซีน4.9 มิลลิกรัม วิตามีนซี 3 มิลลิกรัม

       ส่วนที่ใช้/สรรพคุณทางยา

       ตำรายาแผนไทย

       ราก : มีรสเย็นและเปรี้ยวเล็กน้อย ต้มน้ำดื่มเป็นยาแก้ดีฝ่อ ดีกระตุก หมายถึง นอนสะดุ้งผวาชนิดหลับๆตื่นๆ สาเหตุจากโทษน้ำดีกระทำ แก้ไข้สันนิบาต แก้น้ำลายเหนียว กัดฟอกเสมหะ กระทุ้งพิษ ดับพิษร้อนภายใน 

       ใบสด : ตำพอกฝีลดอาการปวดบวมผื่นคันต่างๆดีมาก

       ดอก : ตำพอกแก้คันตามผิวหนัง เมล็ด เผาไฟ สูดดมเอาควันแก้ปวดฟันได้

       ตำรายามาเลเซีย

       -ใช้เมล็ดมะอึก:รักษา อาการปวดฟัน โดยมวนเมล็ดมะอึกแห้งในใบตองแห้งแล้วจุดสูดควันเข้าไป [ads]

       คำแนะนำ 

       ก่อนการนำผลมะอึกมาใช้ประกอบอาหาร ควรขูดขนอ่อน ๆ ออกให้หมดเสียก่อนแล้วล้างน้ำให้สะอาด หรือจะปอกเปลือกออกเลยก็ได้ และผ่าเอาเมล็ดด้านในทิ้ง หั่นให้เป็นชิ้นพอคำ จะสามารถรับประทานได้ง่ายขึ้น

       จะเห็นได้ว่ามะอึก มีประโยชน์อย่างที่ทุกคนนึกไม่ถึงมาก่อน  แต่อย่างไรก็ตาม ก่อนที่จะใช้สมุนไพรจะรักษาโรคต้องศึกษาข้อมูลและวิธีใช้ให้ดีก่อนใช้ เพราะสมุนไพรบางชนิดก็ไม่เหมาะกับคนที่ป่วยด้วยโรคบางประเภท หรือสตรีมีครรภ์ ดังนั้น และข้อควรระวังทุกครั้งก่อนจะใช้สมุนไพรจะดีที่สุดค่ะ  

เรียบเรียงเนื้อหาโดย : Kaijeaw.com, ขอขอบคุณที่มาจาก : หมอชาวบ้าน