ว่านสากเหล็ก..ช่วยถอนไข้ แก้ไอ เป็นยาบำรุงกำลัง!!

    ว่านสากเหล็ก จัดเป็นพรรณไม้เตี้ยหรือไม้ล้มลุกชนิดหนึ่งค่ะ มีลักษณะคล้ายกับพืชจำพวกปาล์ม ต้นล็กเตี้ย ลักษณะพิเศษเป็นไม้ลงหัว มีต้นและหัวคล้ายสาก มีถิ่นกำเนิดอยู่ทางจังหวัดสระบุรี ชาวบ้านจะนำผลมากิน ซึ่งมีรสชาติหวาน และถ้าหากว่ากินน้ำหลังจากกินผลไม้นี้แล้ว จะทำให้รู้สึกว่าน้ำมีรสหวานชุ่มคอ และรับประทานอะไรก็จะหวานไปหมด ด้วยคุณสมบัตินี้จึงเป็นส่วนหนึ่งที่ ทำให้พืชชนิดนี้มีสรรพคุณแก้ไอ และนอกจากนั้นยังมีสรรพคุณที่โดดเด่นในเรื่องแก้มดลูกอักเสบ ชักมดลูกให้เข้าอู่หลังคลอดในสตรี และมีสรรพคุณอื่นๆ อีกมากมาย ตาม Kaijeaw.com มารู้จักกับสมุนไพรชนิดนี้กันให้มากขึ้นค่ะ

     ว่านสากเหล็กมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Molineria latifolia Herb. ex Kurz จัดอยู่ในวงศ์ HYPOXIDACEAE มีชื่อเรียกอื่นๆ ตามท้องถิ่นว่า ว่านพร้าว จ๊าลาน (เชียงราย), มะพร้าวนกคุ่ม มะพร้าวนกคุ้ม (ยะลา), พญารากเดี่ยว (นราธิวาส), กูดพร้าว (ภาคเหนือ), ละโมยอ (มะลายู-นรา), ซีหนานเหวินสูหลาน (จีนกลาง) 

[ads]
 

     ดอก มี 6 กลีบ สีเหลือง โคนเชื่อมติดกัน เส้นผ่าศูนย์กลาง 2 – 2.5 เซนติเมตร ดอกออกรวมกันแน่น เป็นช่อรูปทรงกระบอกปลายแหลม ยาว 5 – 7 เซนติเมตร กว้าง ประมาณ 4 – 5 เซนติเมตร ผล ผลแก่สีขาวถึงแดง ขนาดยาวประมาณ 4 – 5 เซนติเมตร ส่วนที่ด้านขั้วป่อง ออกเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 เซนติเมตร และค่อย ๆ เรียวไปทางปลายผล ขยายพันธุ์ โดยการใช้เมล็ด

สรรพคุณของว่านสากเหล็ก
    ใบและราก – มีรสเผ็ดขม มีสรรพคุณแก้มดลูกอักเสบ ชักมดลูกให้เข้าอู่หลังคลอด เป็นยาเย็นมีพิษเล็กน้อย ใช้เป็นยาดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ช่วยกระจายโลหิต ฟอกโลหิต และทำให้โลหิตไหลเวียนได้สะดวก แก้อาการไอ เจ็บคอ ช่วยแก้พิษงู แมลงกัดต่อย ใช้รักษาฝีภายนอก แก้อาการปวดข้อ เคล็ดขัดยอก แก้บวม
    ราก – ช่วยบำรุงกำลัง

[ads]

ตำรับยา
    ว่านสากเหล็กจัดอยู่ในตำรับยา “พิกัดเหล็กทั้งห้า” ซึ่งประกอบไปด้วยว่านสากเหล็ก แก่นขี้เหล็ก แก่นพญามือเหล็ก เถาวัลย์เหล็ก และสนิมเหล็ก มีสรรรพคุณเป็นยาแก้พิษโลหิตทั้งบุรุษและสตรี เป็นยาบำรุงกำลัง และแก้กษัย

วิธีนำมาใช้ 
    – ช่วยแก้อาการไอ เจ็บคอ ด้วยการใช้ยาแห้งประมาณ 3-10 กรัม นำมาต้มกับน้ำรับประทาน 
    – การใช้เป็นยาสดให้ใช้ครั้งละ 15-35 กรัม นำมาต้มกับน้ำรับประทาน หรือจะใช้เข้ากับตำรายาอื่นด้วยก็ได้
    – เป็นยาชักมดลูก ดูแลบำรุงมดลูกในผู้หญิง โดยนำหัวและรากของว่านสากเหล็ก นำมาหั่นบางๆ แล้วตากให้แห้ง ใช้ดองกับเหล้ากิน สำหรับผู้หญิงที่เพิ่งคลอดบุตรใหม่ๆ จะช่วยทำให้มดลูกเข้าอู่เร็วขึ้น ช่วยรักษามดลูกอักเสบเนื่องจากความเคลื่อนไหวของมดลูกจากที่เดิมให้เป็นปกติ แก้มดลูกพิการ หรือเนื้องอกในมดลูกทำให้ฝ่อ ช่วยแก้กระบังลมพลัด (เรียกว่า “ดากโยนี” เวลานั่งโผล่ เวลานอนหดขึ้น) ทำให้ยุบเล็กและแห้งเหี่ยวไป
    – ช่วยแก้อาหารฟกช้ำ โดยใช้รากแห้ง นำมาบดให้เป็นผง ใช้ครั้งละ 10 กรัม นำมาชงกับน้ำหรือเหล้าดื่มกิน
    – ใช้ภายนอก ใช้ต้นสดตำพอกบริเวณที่ต้องการ

ข้อควรรู้ : ว่านสากเหล็กและพลับพลึง ต่างก็มีสรรพคุณที่คล้ายคลึงกัน สามารถนำมาใช้แทนกันได้ แต่ในตำรายาไทยส่วนใหญ่แล้วจะใช้ว่านสากเหล็กเป็นยารักษาโรคเกี่ยวกับมดลูกเป็นส่วนใหญ่ 

ข้อควรระวัง : ก่อนจะนำสมุนไพรว่านสากเหล็กมาใช้เป็นยา จะต้องนำไปกำจัดพิษออกก่อน และเวลาใช้ไม่ควรใช้ในปริมาณที่เกินกว่ากำหนด

    ว่านสากเหล็ก นับว่าเป็นสมุนไพรที่น่าสนใจมากเลยทีเดียวนะคะ หมอยาโบราณนิยมใช้และใช้ทดแทนสมุนไพรพลับพลึงๆ ได้ด้วย เพราะมีสรรพคุณคล้ายคลึงกัน แต่หากว่าคุณอยากได้สรรพคุณดีๆ จากว่านสากเหล็กก็ควรใส่ใจกับกับข้อควรระวังด้วยนะคะ และควรอยู่ภายใต้การดูแลของผู้เชี่ยวชาญ และปรึกษาแพทย์ทุกครั้ง เพื่อความปลอดภัยและสุขภาพที่ดีค่ะ

เรียบเรียงเนื้อหาโดย : kaijeaw.com