โมกมัน.. แก้โรครำมะนาด เป็นยาระบาย!!

     โมกมัน เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กผลัดใบชนิดหนึ่ง ลักษณะจะมีเปลือกลำต้นเป็นสีขาวหรือสีเทาอ่อน เปลือกต้นแตกเป็นร่องตื้นๆ ตามยาว มีขนสีขาวตามกิ่งอ่อนและยอดอ่อน มีรูอากาศมาก ที่เปลือกด้านในมีน้ำยางสีขาว ดอกเป็นช่อสีขาวอมเหลือง บิดเวียนเป็นรูปกังหัน ออกดอกราวเดือนเมษายนถึงสิงหาคม ติดผลราวเดือนสิงหาคมถึงธันวาคม พบได้ตามป่าผลัดใบ ป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้งทั่วไป โมกมันมีความสำคัญเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดราชบุรี มีประโยชน์เป็นผักทานได้ ชาวบ้านนำยอดอ่อนมาลวกจิ้มกินกับน้ำพริก หรือนำมาทำแกงต่างๆ ได้ โมกมัน มีเนื้อไม้เป็นสีขาวนวลถึงขาวอ่อน เนื้อเหนียวและละเอียดมากๆ สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง และโมกมันยังนำมาใช้เป็นยาสมุนไพรได้ด้วย อย่างไรบ้างนั้น ตาม Kaijeaw.com มารู้จักสรรพคุณทางด้านสมุนไพรของโมกมันกันค่ะ

     โมกมันมีชื่อสามัญว่า Ivory, Darabela, Karingi, Lanete มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Wrightia arborea (Dennst.) Mabb. ซึ่งจัดอยู่ในวงศ์ตีนเป็ด (APOCYNACEAE)

     และมีชื่อท้องถิ่นอื่นๆ ว่า มูกน้อย มูกมัน (น่าน), โมกมันเหลือง (สระบุรี), มักมัน (สุราษฎร์ธานี), โมกน้อย (ทั่วไป), เส่ทือ แนแก แหน่แก (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) เป็นต้น

     ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของโมกมัน เป็นไม้พุ่มต้น ขนาดกลาง ผลัดใบ สูง 8-20 ม. ลำต้นตรง เปลือกนอกสีเทาอ่อนถึงน้ำตาล แตกเป็นร่องตามยาวลาต้น

[ads]

    ใบ – ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม เป็นคู่ รูปใบรี รูปไข่และรูปไข่กลับ ยาว 5-12 ซม. กว้าง 4-6 ซม. ปลายใบเรียวแหลม โคนใบสอบ เนื้อใบบางมีขนอ่อนนมุ่ทั้งสองด้าน

     ดอก – ดอกสีขาวอมเหลือง บิดเวียนเป็นรูปกังหัน ออกรวมกันเป็นช่อแบบเป็นพวงกระจายตามปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงสีเขียว 5 กลีบ มีขนกลีบดอกขาวโคนเชื่อมกันเป็นหลอดปลายแยกเป็น 5 กลีบเรียง ซ้อนเหลื่อมกันเวียนซ้ายมีขนเกสรเพศผู้มี 5 อันติดอยู่บริเวณใกล้โคนของกลีบดอก 

    ผล – เป็นฝักรูปทรงกระบอกมีร่องระหว่างกลางตามความยาวของฝักผวิฝักแข็งขรุขระเมล็ดรูปรี ปลายข้างหนึ่งมีขนสีขาวเป็นคู่

สรรพคุณทางยาสมุนไพรของโมกมัน 
     เปลือกต้น – มีรสขมร้อนฝาดเมา มีสรรพคุณช่วยรักษาธาตุไฟให้เป็นปกติ ช่วยบำรุงธาตุทั้งสี่ให้เจริญ รู้ปิดธาตุ ช่วยทำให้เจริญอาหาร ช่วยทำให้ประจำเดือนมาตามปกติ รักษาโรคไต
     ผล – มีรสเมา สรรพคุณช่วยแก้ฟันผุ 
     ใบ – มีรสเย็น ใช้เป็นยาแก้ท้องมาน ช่วยขับเหงื่อ แก้ตับพิการ ช่วยขับน้ำเหลืองเสีย
     ราก – มีรสร้อน สรรพคุณช่วยแก้ลม แก้ลมที่เกิดเรื้อรัง ลมสันดาน ใช้เป็นยารักษางูกัด
     ดอก – มีรสจืด เป็นยาระบาย และช่วยแก้พรรดึกหรืออาการท้องผูก
     ยางจากต้น – ช่วยแก้ท้องร่วง 
     เนื้อไม้หรือแก่น – แก่นมีรสร้อนขม สรรพคุณเป็นยาขับโลหิต ช่วยขับโลหิตเสีย บำรุงถุงน้ำดี แก้ดีพิการ 
     เปลือกต้น,ยางจากต้น – ช่วยแก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย
     เปลือกต้น – ช่วยฆ่าเชื้อคุดทะราด เชื้อรำมะนาด
     เปลือกต้นและผล – มีสรรพคุณช่วยฆ่าเชื้อรำมะนาด

[ads]

**หมอยาพื้นบ้านจังหวัดอุบลราชธานีจะใช้รากและเนื้อไม้นำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้บิด ถ่ายเป็นมูกเลือด

***ในประเทศจีนจะใช้สารสกัดจากรากและใบโมกมัน เป็นยาแก้อาการปวดข้อจากโรคข้อรูมาติก

ประโยชน์อื่นๆ ของโมกมัน
    – เป็นผักกินได้ โดยนำยอดอ่อนใช้ลวกจิ้มรับประทานร่วมกับน้ำพริก หรือนำมาทำแกงได้
    – เปลือกให้เส้นที่นำไปใช้ในอุตสาหกรรมทำกระดาษ และใช้แทนเส้นใยจากฝ้ายได้
    – เปลือกต้นโมกมันสามารถนำมาสกัดทำเป็นสีย้อมเส้นไหมด้วย โดยจะใช้สีเขียวอ่อน (Milky Green)
    – เนื้อไม้โมกมัน มีเนื้อไม้เป็นสีขาวนวลถึงขาวอ่อน เสี้ยนตรง เนื้อเหนียวและละเอียดมาก สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง ในงานแกะสลัก งานไม้ต่างๆ อุปกรณ์ประกอบบ้าน เป็นต้น

     ด้วยสรรพคุณและประโยชน์และสรรพคุณของโมกมันนั้น ทำให้ได้รู้ว่าเป็นต้นไม้ที่มีความสำคัญชนิดหนึ่งเลยทีเดียวนะคะ ทั้งนี้การใช้เป็นยาสมุนไพรก็ต้องใช้อย่างรอบคอบภายใต้การแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ และหากจะปลูกไว้ก็ดีต่อภูมิทัศน์มากเลย เพราะต้นโมกมันเป็นไม้ที่มีทรงพุ่มสวยงาม เหมาะที่จะนำไปปลูกในสวน และดอกก็มีกลิ่นหอม ใช้ปลูกเพื่อให้ร่มเงาได้ดีอีกด้วย

เรียบเรียงเนื้อหาโดย : kaijeaw.com