ระย่อมน้อย..เป็นยาลดความดันโลหิตสูง แก้ไข้ ช่วยบำรุงโลหิต!!

     ระย่อมน้อยหรือระย่อม จัดเป็นไม้พุ่มเตี้ยขนาดเล็ก ผลัดใบในช่วงฤดูแล้ง แล้วจะผลิใบใหม่ในช่วงฤดูฝน ลำต้นเตี้ย ลำต้นมักคดงอ เปลือกลำต้นเป็นสีขาวหรือสีน้ำตาลอมเทา มียางสีขาว รากใต้ดินแตกสาขามาก มีรอยแผลใบอยู่ตามลำต้น ในประเทศไทยเราสามารถพบได้ทั่วทุกภาค ยอดอ่อน ดอกอ่อน และผลอ่อน ของระย่อมน้อยนั้นกินได้ สามารถนำมาปรุงเป็นอาหารได้ อย่างเช่น แกงเลียง แกงส้ม ส่วนในเรื่องของสรรพคุณสมุนไพรนั้น ตาม Kaijeaw.com มาดูกันค่ะ

      ระย่อมน้อยหรือระย่อมมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Rauvolfia serpentina (L.) Benth. ex Kurz จัดอยู่ในวงศ์ Apocynaceae มีชื่ออื่นเรียกอื่นๆ ว่า กอเหม่ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) กะย่อม ระย่อมน้อย (ภาคใต้) เข็มแดง (ภาคเหนือ) คลาน ตูมคลาน มะโอ่งที สะมออู (กะเหรียง-กาญจนบุรี) ระย่อม (ภาคกลาง) ละย่อม (สุราษฎร์ธานี) ปลายข้าวสาร (กระบี่) เป็นต้น

      ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของสมุนไพรระย่อมน้อยหรือระย่อม เป็นไม้พุ่ม สูง 30-70 ซม. มียางขาว ใบ เดี่ยว เรียงตรงข้ามหรือรอบๆ ข้อๆ ละ 3 ใบ รูปวงรีหรือรูปใบหอก กว้าง 4-8 ซม. ยาว 7-20 ซม. [ads]

ดอก ออกเป็นช่อ ออกที่ปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงสีขาวแกมเขียว เมื่อกลีบดอกโรยจะเปลี่ยนเป็นสีแดง กลีบดอกสีขาว โคนกลีบเป็นหลอดสีแดง ผลเป็นผลสด รูปวงรี

ส่วนที่ใช้ประโยชน์ รากสด รากแห้ง น้ำจากใบ ดอก เปลือก

รากมีรสขม เป็นยาเย็น มีพิษเล็กน้อย ออกฤทธิ์ต่อตับและหัวใจ
     – มีสรรพคุณช่วยทำให้เจริญอาหาร ช่วยบำรุงประสาท บำรุงความกำหนัด
     – ช่วยฟอกเลือด ทำให้เลือดเย็น 
     – ช่วยลดความดันโลหิต ช่วยแก้ปวดอาการศีรษะเนื่องจากความดันโลหิตสูง ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด
     – เป็นยาขับพิษร้อน ถอนพิษไข้ แก้ไข้หวัดตัวร้อนที่ทำให้มีอาการปวดหัว ยาแก้ไข้ป่า ไข้มาลาเรีย ไทฟอยด์ แก้พิษกาฬ แก้บ้าเพื่อดีและโลหิต 
     – แก้หืด แก้ลมอัมพฤกษ์ 
     – ช่วยแก้อาการจุกเสียด เป็นยาแก้บิด แก้ท้องเดิน ท้องเสีย ใช้เป็นยาระบายอ่อนๆ 
     – เป็นยาขับพยาธิ ขับพยาธิในเด็ก พยาธิไส้เดือนกลมของเด็ก 
     – ใช้แก้พิษงู แมลงกัดต่อย และรักษาโรคผิวหนังผดผื่นคัน
     – ช่วยระงับอาการปวด 
     – ช่วยบำรุงน้ำนมของสตรี 
เปลือก – มีสรรพคุณเป็นยาแก้ไข้พิษ แก้ไข้สันนิบาต 
ใบ – น้ำจากใบ ใช้เป็นยารักษาโรคแก้วตามัว
ดอก – มีสรรพคุณเป็นยาแก้โรคตาแดง รักษาโรคที่เกิดขึ้นกับดวงตา
กระพี้ – บำรุงโลหิต ช่วยแก้โลหิตเป็นพิษ [yengo]

วิธีและปริมาณที่ใช้
     – เป็นยารักษาหิด  ใช้รากสด 2-3 ราก นำมาตำให้ละเอียด เติมน้ำมันพืชพอแฉะๆ ใช้ทาบริเวณที่เป็นหิดวันละ 2-3 ครั้ง จนกว่าจะหาย
     – เป็นยาลดความดันโลหิตสูง  ใช้รากแห้ง 200 มิลลิกรัมต่อวัน รับประทาน 1-3 อาทิตย์ติดต่อกัน โดยป่นเป็นผงคลุกกับน้ำผึ้ง รับประทานเป็นยาเม็ด 
     – ยาช่วยย่อยอาหาร นำรากมาบดให้เป็นผงปั้นเป็นเม็ดหรือคั่วให้กรอบ แล้วนำมาชงหรือต้มกิน

ข้อควรระวัง 
      – การรับประทานต้องสังเกต และระมัดระวังเป็นพิเศษ ถ้ามีอาการวิงเวียนศีรษะ หน้ามืด ใจสั่น หรือมีอาการผิดปกติ ให้หยุดยาทันที 
      – หญิงมีครรภ์หรือให้นมบุตร ห้ามใช้สมุนไพรชนิดนี้
      – สมุนไพรชนิดนี้มีพิษเล็กน้อย จึงไม่ควรรับประทานมากเกินกว่าปริมาณที่กำหนด และไม่ควรใช้ติดต่อกันเป็นเวลานานเกินไป เพราะจะทำให้เกิดอาการความดันต่ำและเป็นอันตรายต่อร่างกายได้
      – อาการเป็นพิษหรือผลข้างเคียงของการใช้ยานี้คือทำให้เกิดการจมูกตันหรือคัดจมูก หายใจไม่ออก หน้าแดง ปากแห้ง คอแห้ง ซึมเศร้า ง่วงนอนบ่อย ทำให้ฝันร้าย หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ ไม่สบายท้อง อยากอาหารเพิ่มขึ้น ไม่มีเรี่ยวแรง ถ่ายไม่หยุด ดังนั้นจึงควรใช้อย่างระมัดระวังเป็นพิเศษ

     สมุนไพรระย่อมน้อยนับว่าเป็นยาสมุนไพรพื้นบ้านดีๆ ตามสรรพคุณที่ได้กล่าวไปแล้วข้างต้นนะคะ ในอดีตชาวบ้านจะนิยมปลูกไว้เพื่อใช้ประโยชน์เป็นยา ในปัจจุบันบางพื้นที่ยังนิยมใช้อยู่ สำหรับใครที่ไม่เคยได้ใช้สมุนไพรชนิดนี้ หากต้องการก็ควรใช้ด้วยความระมัดระวังกันด้วยนะคะ เพื่อป้องกันผลข้างเคียงของยาค่ะ

เรียบเรียงเนื้อหาโดย : kaijeaw.com