สบู่ดำ..แก้ปวดฟัน ช่วยรักษาปากนกกระจอก!!

     “สบู่ดำ" เป็นพืชน้ำมันชนิดหนึ่ง เดิมทีเป็นพืชพื้นเมืองของทวีปอเมริกาใต้ ชาวโปรตุเกสได้นำเข้ามาปลูกในประเทศไทย ในช่วงปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา ลักษณะพิเศษของพืชชนิดนี้คือ ทุกส่วนของต้นจะมียางสีขาวลื่นๆ เป็นฟองคล้ายสบู่ ปัจจุบันเป็นพืชที่กำลังได้รับความสนใจจากทั้งในและต่างประเทศ เพราะน้ำมันที่ได้จากเมล็ด สามารถนำมาใช้เป็นน้ำมันสำหรับเครื่องยนต์ดีเซลที่เกษตรกรใช้อยู่ได้ โดยไม่ต้องใช้น้ำมันชนิดอื่นผสมแต่อย่างใด นอกจากนี้ยังใช้เป็นพืชสมุนไพรได้ด้วย น่าสนใจมากเลยทีเดียวนะคะ ดังนั้นอย่ารอช้าค่ะ เราไปทำความรู้จักกับสมุนไพรสบู่ดำให้มากยิ่งขึ้นกัน

     สบู่ดำมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Jatropha curcas L. จัดอยู่ในวงศ์ยางพารา EUPHORBIACEAE มีชื่อเรียกอื่นๆ ตามท้องถิ่นอื่นว่า ละหุ่งรั้ว สบู่หัวเทศ สลอดป่า สลอดดำ สลอดใหญ่ สีหลอด (ภาคกลาง), มะเยา หมักเยา มะหัว มะหุ่งฮั้ว มะโห่ง หกเทก (ภาคเหนือ), มะเยา หมากเย่า สีหลอด (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ), หงส์เทศ มาเคาะ (ภาคใต้), แจ้ทซู (หม่า), ทะวอง (เขมร), มั่วฮองซิว (แต้จิ๋ว), หมาฟ่งสู้ (จีนกลาง), บูราคีรี (ญี่ปุ่น) เป็นต้น

ลักษณะสมุนไพร :
     สบู่ดำเป็นไม้พุ่มยืนต้นขนาดกลางที่อายุยืนมากกว่า 20 ปี มีความสูงของต้นประมาณ 2-7 เมตร ลำต้นเกลี้ยงเกลาใช้มือหักได้ง่าย เนื้อไม้ไม่มีแก่น ลำต้นและยอดคล้ายละหุ่ง แต่จะไม่มีขน [ads]

     ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับกัน ลักษณะคล้ายกับใบละหุ่ง แต่ใบจะหยักตื้นกว่า ใบค่อนข้างกลมหรือไข่ป้อมๆ ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ มีรอยหยัก 3-5 หยัก ฐานใบเว้าเป็นรูปหัวใจ ส่วนเส้นใบออกจากโคนใบ 5-7 เส้น ดอกออกเป็นช่อกระจุกที่ปลายยอดและตามง่ามใบ

    ดอกมีขนาดเล็กสีเหลือง มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ดอกตัวผู้และดอกตัวเมียจะอยู่บนต้อนเดียวกัน กลีบดอก 5 กลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด ภายในหลอดมีขน ส่วนเกสรตัวผู้มี 10 อัน เรียงเป็นวง 2 วงๆละ 5 อัน ส่วนอับเรณูตั้งตรง ดอกตัวเมียกลีบรองดอกจะไม่ติดกัน มีรังไข่และท่อรังไข่เกลี้ยง บางครั้งมีเกสตัวผู้ฝ่อ 5 อัน ภายในรังไข่มีช่อง 2-4 ช่อง มีไข่อ่อนอยู่ช่องละ 1 หน่วย

     ผลมีลักษณะกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5 เซนติเมตร ลักษณะเป็นพู มีอยู่ 3 พู ผลมีสีเขียวอ่อน เมื่อสุกหรือแก่จัดแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ยาง, ใบ, ลำต้น, ผล และ เมล็ด

สรรพคุณทางยา
    ราก – ช่วยทำให้อาเจียน แก้ท้องเสีย ยาระบาย แก้ซางตาลขโมย แก้อาการไอ
    ยาง – รักษาโรคปากนกกระจอก ต้านมะเร็ง แก้อาการปวดฟัน ห้ามเลือด ช่วยสมานแผลสด รักษาแผลไฟไหม้หรือแผลจากน้ำร้อนลวก แก้อาการคัน แก้โรคผิวหนัง
    ใบ – ลดอาการอักเสบ รักษาแผลเรื้อรัง แก้บาดแผล แก้อาการปากและลิ้นเปื่อยพุพอง ทำให้เหงือกแข็งแรง แก้ธาตุพิการ ฟอกเลือด รักษาฝี
    ลำต้น – แก้โรคพุพอง รักษาโรคไหม้ โรคหิด และแผลที่เป็นสะเก็ด
    ผล – ถ่ายพยาธิ แก้บิด แก้ท้องเสีย
    เมล็ด – แก้อาการบวมแดง และแก้อาการคัน แก้น้ำเหลืองเสีย รักษาตับอักเสบ ทำให้อาเจียน เป็นยารักษาโรคข้ออักเสบ และโรคเกาต์ได้ 

วิธีการใช้ :
    – ยางจากก้านใบ นำมาป้ายปากช่วยรักษาโรคปากนกกระจอก รวมถึงแผลไฟไหม้หรือแผลจากน้ำร้อนลวก แก้อาการคัน แก้โรคผิวหนังต่างๆ โดยนำยางมาทาบริเวณที่เป็น
    – ช่วยทำให้อาเจียน แก้ท้องเสีย ยาระบาย แก้ซางตาลขโมย แก้อาการไอ นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
    – ลดอาการอักเสบ รักษาแผลเรื้อรัง แก้บาดแผล แก้อาการปากและลิ้นเปื่อยพุพอง ทำให้เหงือกแข็งแรง แก้ธาตุพิการ ฟอกเลือด นำใบมาตำแล้วพอกบริเวณที่เป็น หรือ นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
    – แก้โรคพุพอง รักษาโรคไหม้ โรคหิด และแผลที่เป็นสะเก็ด นำลำต้นนำมาตัดเป็นท่อนแล้วแช่กับน้ำอาบ
    – ถ่ายพยาธิ แก้บิด แก้ท้องเสียได้โดยนำผลมารับประทาน
    – แก้อาการบวมแดง และแก้อาการคัน แก้แผลน้ำเหลืองเสีย นำเมล็ดนำมาตำผสมกับน้ำมันพืช แล้วนำมาทาบริเวณที่เป็น
    – ยาทาถูนวดแก้อาการปวดตามข้อได้ใช้รากและน้ำมันจากเมล็ด 1 ส่วนใช้ผสมกับ Bland Oil 3 ส่วน ใช้เป็นยาทานวดแก้อาการปวดตามข้อได้ และยังช่วยแก้อาการคัน แก้อาการปวดเมื่อย และยังสามารถนำไปใช้ทาบาดแผลเล็กๆ น้อยๆ ได้อีกด้วย 
    – ช่วยแก้กระดูกหัก ด้วยการใช้เปลือกหรือใบสดกับส้มกบ และพริกไทยประมาณ 4-5 เมล็ด นำมาตำรวมกันให้ละเอียด แล้วนำไปผัดใส่เหล้า เอาไปพอกบริเวณที่กระดูกหัก [yengo]

     มีงานศึกษาพบสารสกัดจากส่วนของใบ เปลือกผลแห้ง น้ำยาง เยื่อหุ้มเมล็ด และสารสกัดจากน้ำมันในเมล็ดมีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ก่อโรค 4 ชนิด ซึ่งได้แก่ Aeromonas hydrophila, Bacillaus subtilis, Pseudomonas aeruginosa, และ Staphylococcus auricularis

     มีรายงานการทดลองจากประเทศไนจีเรียว่ามีผู้ป่วยเบาหวานประมาณ 200 คน ได้ทดลองดื่มน้ำชาจากใบสบู่ดำแทนการดื่มน้ำเป็นระยะเวลา 1 เดือน หลังจากดื่มไปได้เพียง 1 สัปดาห์ พบว่าปริมาณน้ำตาลในเลือดและคอเลสเตอรอลลดลงจนถึงระดับที่ดีมาก

ข้อควรระวัง พิษของสบู่ดำ!!
     – ไม่กินเมล็ด เพราะเมล็ดมีพิษมาก มีคุณสมบัติเป็นยาเสพติดที่มีฤทธิ์ในการกัดทำลาย และเมล็ดมีสารพิษที่ชื่อว่า Curcin ซึ่งมีฤทธิ์เหมือนสลอด เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วจะทำให้ท้องเดิน เป็นยาถ่ายอย่างแรง การกินเข้าไปอาจทำให้เสียชีวิตได้
     – ระวังผลและเมล็ดสบู่ดำ เพราะจะมีพิษมากที่สุด ส่วนกิ่งและใบจะมีพิษรองลงมา โดยสารพิษที่พบได้แก่สารในกลุ่ม Toxalbumin คือ Curcin และ Jatrophin
     – ระวังยางของสบู่ดำไม่ให้ถูกผิวหนัง เพราะจะเกิดอาการระคายเคือง อักเสบ บวมแดง ปวดแสบปวดร้อนได้ หรือหากเข้าตาก็อาจจะทำให้ตาอักเสบ หรือาจถึงขั้นตาบอดชั่วคราวได้

     สรรพคุณของสมุนไพรสบู่ดำมากมายเลยทีเดียวนะคะ ยอดอ่อนและใบอ่อนก็สามารถนำมานึ่งหรือต้มใช้กินได้อย่างปลอดภัย(ไม่กินผลและเมล็ด) โดยกินกับอาหารจำพวกลาบ น้ำพริก พืชสบู่ดำยังเป็นพืชที่มีความสำคัญต่อเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น น้ำมันดีเซล การย้อมสีและฟอกหนัง ทำกระดาษ เส้นใยใช้ทำเป็นเสื้อผ้า เชือก หรือใช้ในงานหัตถกรรมต่างๆ หากปลูกไว้ก็จะเป็นการดีมากๆ แต่ก็ควรให้แน่ใจว่าห่างจากเด็ก และควาระวังในเรื่องพิษของสบู่ดำด้วยนะคะ

เรียบเรียงเนื้อหาโดย : kaijeaw.com